Een bekende uitspraak in de psychologie, die precies illustreert hoe lastig het is om niet aan iets te denken zodra het benoemd wordt – of juist, bewust wordt vermeden.
Francesco Farioli heeft een waanzinnig knap seizoen gehad met Ajax. Vanuit een achterstand op PSV knokte zijn ploeg zich terug tot bovenaan de ranglijst. En dat met een selectie die op papier zeker niet over het sterkste spelersmateriaal beschikt. Geen sterrenensemble, maar een elftal dat het moest hebben van teamgeest, structuur en intensiteit. Francesco Farioli en zijn ploeg bleven, juist door het feit dat de Italiaan de druk van het kampioenschap weg kon houden, lang boven zichzelf uitstijgen. Na de 0-2 zege op PSV op 30 maart had Ajax 9 punten voorsprong. Zelfs na deze wedstrijd wil de Italiaanse trainer niet praten over het kampioenschap:
“We hebben 67 punten en moeten vooruit. We hebben nog 21 punten die we kunnen pakken. Als je wint, heb je drie punten meer. Ons puntenaantal is heel erg goed. We hebben twee keer van Feyenoord en PSV gewonnen. Dat is een groot succes voor deze spelersgroep.”
Tot dan toe werkte deze aanpak. Ajax voetbalde zonder de zware erfenis van verwachtingen. Maar na dat moment kan je, bewust of onbewust, niet meer ontkennen dat Ajax voor de landstitel speelt. In vier wedstrijden, waarin tien cruciale punten werden verspeeld, leek het vermijden van het onderwerp ‘kampioenschap’ ineens zijn tol te eisen.
Rafael van der Vaart verwoordde het treffend bij de NOS na de 2-2 tegen FC Groningen van afgelopen woensdag:
“Als je het wel zegt, gaan de neuzen dezelfde kant op. Dat is dan het doel. Nu mochten spelers het niet roepen, en gingen ze anders voetballen. Ze logen tegen zichzelf dat ze blij zouden zijn met de tweede plek. Er was onrust in het elftal, zonder dat ze het zelf doorhadden.”
Eens met Rafael van der Vaart
Nooit gedacht dat ik het eens zou zijn op psychologisch vlak met Rafael van der Vaart, maar precies daar wringt de schoen. Door nooit te benoemen wat iedereen stiekem allang voelde aankomen – “we kunnen kampioen worden” – ontstond een psychologische spagaat. Spelers mochten het grootste doel niet uitspreken, terwijl dit onbewust wel in hun hoofd speelde. De spanning nestelde zich juist in het onuitgesprokene.
En spanning is er natuurlijk. Altijd als het ergens om gaat. Maar wie die spanning ontkent, krijgt haar als een boemerang twee keer zo hard terug in het gezicht. Je kunt beter eerlijk zijn over wat er op het spel staat. Erken dat de druk er is, dat de landstitel lonkt. En ga dan samen op zoek naar een actieve strategie om daarmee om te gaan. Spanning is geen probleem, het hoort erbij. Maar je moet ermee leren omgaan, niet doen alsof die er niet is.
Begrijpelijke intentie
De intentie van Farioli was begrijpelijk. De druk verlagen, de focus houden op het proces. Maar zoals bij de roze olifant, kan het onderdrukken van een gedachte deze juist versterken. Door het kampioenschap te ontwijken in woorden, groeide het in betekenis. Uiteindelijk verspeelde Ajax 10 punten in 4 wedstrijden tijd. Om uiteindelijk het kampioenschap mis te lopen op 1 punt.
Als je zelf moeite hebt met spanningen of het omgaan met druk in de sport.
Stuur me dan een bericht: https://tusveldcoaching.com/nl/#contact